Najwcześniejszymi śladami człowieka na terenach Ameryki Środkowej są te, odkryte w miejscowościach Tepexpan i Tlapacoya znajdujących w obrębie granic Meksyku i w Ayacucho będącym regionem Peru, w jaskini Pikimachay. Datowane są na około 20 tysięcy lat. Można przyjąć, ze cechą wspólną dla wszystkich terenów Ameryki było wznoszenie budowli w kształcie piramidy schodkowej, oraz rzeźby kamienne ogromnych rozmiarów. Najbardziej znaną ze wszystkich odmian architektury i kultury prekolumbijskiej była sztuka Majów. Budowali oni zorganizowane miasta, gdzie budynki miały lekkie formy, często ażurowe stropy przypominające słomę, a w ich centralnym punkcie znajdowała się świątynia. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym świątynie przybierały kształt talud-tablero, czyli piramid o specyficznej konstrukcji przypominającej schody, choć w praktyce nie miały takiego zastosowania. Świątynie nie były dostępne dla ludności.

Na środku osady wznoszona zazwyczaj pałac, który był budynkiem kilkukondygnacyjnym, składającym się z wielu pomieszczeń, najczęściej zaprojektowanych w formie amfilady. Niemal całe ściany pokryte było bogatą ornamentyką składającą się z sentencji i obrazów scen rodzajowych z życia codziennego mieszkańców. W miastach budowano także place, boiska, łuki triumfalne, a nawet łaźnie. Często punktem centralnym głównego placu było obserwatorium, które służyło kapłanom i władcom. Miasta otoczone były murami obronnymi. Kultura ta została całkowicie zniszczona przez Europejczyków w pierwszej połowie XVI wieku.

Architektura islamu jest pojęciem niezwykle szerokim i opisuje nie tylko czyste formy i style powstałe w tym regionie świata, ale także wszelkie wpływy społeczne, środowiskowe i kulturowe, jakie wywarł on na architekturę światową. Charakterystyczne dla budownictwa islamu są kopuły oparte na kolistych murach, wielkie dziedzińce, duży rozmiar form plastycznych, częste używanie dekoracyjnego kaligrafowanego pisma, jako ornamentu, a także łuki podkowiaste i wielolistne. Rzadko lub prawie nigdy jako ozdobniki nie występują postaci ludzi i zwierząt, natomiast często stosowana jest ornamentyka roślinna. Tak charakterystyczny styl budownictwa rozpoczął się po śmierci proroka Mahometa, a wpływ na niego miała architektura starożytna, bizantyjska i perska. Lokalną odmianą stylu islamskiego jest budownictwo mauretańskie. Rozwinęło się ono gwałtownie na terenie Hiszpanii i Ameryki Północnej w związku na najazdami Arabów na te tereny. Szczytowym osiągnięciem architektury mauretańskiej jest wspaniały obronny pałac Alhambra w Grenadzie.

Twierdza ta była budowana na planie wielokrotności czworoboków. Jest to budynek składający się z kilku rezydencji. Na jego terenie znajdują się liczne dziedzińce i bogato zdobione sale. Na dziedzińcu głównym usytuowana jest fontanna przedstawiająca dwanaście lwów. Charakterystycznym motywem są kolumnady, krużganki i tarasy widokowe. Twierdza Alhambra została w 1984 roku wpisana na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.

Wyróżniającą i godną pochwały cechą całej architektury japońskiej jest harmonia i współgranie z naturą, a także w każdym detalu okazywany jej szacunek. Wynika to z fakty, że Japończycy czują się częścią przyrody i nie mają ambicji, aby nią władać. Najbardziej wyrazistym elementem pierwotnej architektury japońskiej jest asymetria. Budynki symetryczne zaczęły pojawiać się dopiero wraz z wpływami kultury chińskiej. W budownictwie tym możemy wyróżnić kilka okresów.  Lata 794-1185 to okres Heian, kiedy to nastąpiło znaczne osłabienie naleciałości chińskich. W okresie Muromachi nastąpiła gwałtowny rozwój sztuk plastycznych, co znacznie rzutowało na formę i ornamentykę architektoniczną. Ten czas cechował się również rozkwitem sztuki ogrodowej wraz z planowaniem przestrzennym całych terenów zielonych.

Budowa mało znanych wówczas zamków rozpoczyna się wraz z nadejściem stylu Azuchi-Momoyama, w latach 1573-1603. Wpływ na ten rodzaj budowli mieli Hiszpanie i Portugalczycy, którzy wtedy zjawili się w Kraju Kwitnącej Wiśni. Epoka Edo powoduje powrót do korzeni, gdyż następuje izolacja Japonii od innych wpływów. Kończy się ona w drugiej połowie XIX wieku, kiedy rodzima kultura otwiera na inspiracje płynące z Europy i Stanów Zjednoczonych. Najważniejszym sanktuarium shintoistycznym w Japonii jest świątynia bogini słońca Amaterasu w Ise, powstała w III wieku. Jest ona reprezentantem stylu Heian i została zbudowana z drewna cyprysowego i pokryta korą, bez użycia gwoździ. Tradycyjnie jest co 20 odbudowywana, wciąż przy użyciu tych samych materiałów i technik.

Secesję cechowała forma stosunkowo abstrakcyjna, lecz jednocześnie o bogatej ornamentyce. Poza czołowymi architektami, wyznaczającymi rozwój kierunku, styl ograniczał się zasadniczo do zdobnictwa, sprawy funkcji i konstrukcji pozostawiając inżynierom budowlanym. Szczególnie jest to widoczne w budownictwie mieszkaniowym, gdzie rozwiązania urbanistyczne i rzuty mieszkań pozostały zgodne z praktyką XIX w. Najbardziej widoczny rozwój secesji następował w latach 1899-1925, przy czym w Polsce pojawiła się ona n nieco wcześniej niż w pozostałych krajach Europy. Jednakże tu, że względu na nowoczesne podejście do zagadnień architektonicznych dość szybko wyewoluowała do modernizmu i neobaroku. Secesja było o tyle ciekawym okresem w budownictwie, że próbowano budować bez odniesień do poszczególnych epok i stylów.

Wiodącym czynnikiem byłą wyobraźnia, często nieograniczona, i indywidualna koncepcja twórcy. Ponieważ efekty tych działań były niekiedy opłakany, dość szybko budowle secesyjne zaczęły spotykać się ze zdecydowaną krytyką. Wśród ornamentyki secesyjnej pojawiają się stylizowane formy roślinne i zwierzęce, postacie i maski kobiet, tekstury przypominające draperie lub skórę. Elewacje charakteryzują się liniami ciągłymi i płynnymi granicami z powierzchnią. W zakresie barw wyróżniają się rozbielenia, a formę cechuje miękkość. Dużą wagę przykładano do zdobień, każdy detal, taki jak schody, tralki czy poręcze, a nawet klamki ozdobiony był wzorami roślinnymi.

W związku z gwałtownym przebiegiem i bardzo poważnymi skutkami rewolucji francuskiej po epoce klasycyzmu nastąpił odwrót od jej idei. Społeczeństwa europejskie straciły stały punk oparcia w postaci tradycji, hierarchii społecznych czy przynależności do różnorodnych klas. Nastąpił chaos kulturowi i mentalny, który zapoczątkował nurt historyzmu. Zrodził się on z chęci odcięcia od przeszłości i wyzwolenia z rygoru określonej formy. Epoka w literaturze zwana romantyzmem spotęgowała te nastroje. W początkowej fazie historyzm miała być przeciwieństwem klasycyzmu, ale w konsekwencji stał się sprzeciwem wobec jakiegokolwiek porządku. Style, w jakich wtedy budowano były dokładnie wymieszany, królował eklektyzm. Szukano wszelkiej dowolności, współistniały ze sobą elementy ludowe i dworskie, gotyckie i barokowe, antyczne i bardzo jak na tamte czasy nowoczesne.

W niektórych aspektach architekturą zaczęła rządzić prostota, wręcz niemalże ocierająca się o prymitywizm. Równocześnie w tym samym czasie zaczęto badać przeszłość pod kątem naukowym, czego nie uniknęła także historia architektury. Zaczęto opisywać style budowlane, klasyfikować je i datować zabytkowe budowle. W Polsce szczególnym piętnem odcisnął się historyzm w architekturze pomorskiej. Na kanwie badań naukowych i dzięki zrozumieniu, że dbałość o dawną architekturę stanowi dziedzictwo narodowe zrekonstruowano i odrestaurowano wiele zrujnowanych budowli z epok dawnych. Jednym z przykładów takiej odbudowy jest zamek krzyżacki w Malborku.

Trend wyraźnie sprzeciwiający się założeniom barokowym i rokokowym można zauważyć w Europie już XVIII wieku. Została on zapoczątkowany przez Joachima Winckelmanna, który w roku 1955 opracował pierwsze opracowani na temat sztuki starożytnej. Znaczny wpływ na jego rozwój miał także powiększający się wpływ mieszczaństwa. Zaczęły powstawać, jako zupełne w tamtych czasach novum dla architektów, budynki użyteczności publicznej o charakterze reprezentacyjnym.

Klasycyzm oparty był w szerokim zakresie na architekturze greckiej. Najczęściej stosowanymi formami architektonicznymi w tej epoce były: Stosowanie porządków antycznych, wzorowanie się, a niekiedy nawet kopiowanie starożytnych budowli, zastosowanie kolumnad i portyków, skromne zdobnictwo, proste linie i ogólna równowaga. Budynki sakralne stawiano najczęściej na planie koła i przykrywano kopułowymi dachami, zamki i pałace pozbawione przepychu i nadmiernej ornamentyki, raczej niskie, jednokondygnacyjne. Styl ten był nacechowany prostotą, a zarazem przejrzystością formy, utrzymanie doskonałych, zgodnych z wizją starożytnej Grecji proporcji. W krajach protestanckich często spotykaną odmianą klasycyzmu był palladianizm. Rozwinął się on szczególnie na terytorium Anglii i Holandii. W Polsce, zwłaszcza na Kresach Wschodnich bardzo popularny była forma palladiańskiego pałacu. Ten typ budownictwa był bardzo charakterystyczny dla rodzimego klasycyzmu ze względu na dużą reprezentacyjność, a zarazem czystość formy i funkcjonalność.

Jednym z pierwszych zwiastunów baroku były dzieła Michelangela Buonarroti, znanego szerzej jako Michał Anioł. Jest on uważany za prekursora elementów dynamicznych w architekturze. Dzięki zastosowaniu przeciwstawnych kolorów, a także poprzez zróżnicowanie powierzchni płaszczyzn pomieszczenia wielostopniowymi pilastrami, gzymsami, niszami, uzyskał on wrażenie lekkości i ożywienia. Architektura barokowa, mimo, że jej podwaliny wychodzą ze starożytności, nie dąży do zachowania spokoju i harmonii, a raczej dzięki kontrastowym zestawieniom barw i form tworzy iluzję niepokoju i ruchu. Daje się oduczyć teatralizm zdobniczy. Często używa się bogactwa malunków i rzeźb. Budowle stają się coraz bardziej monumentalne, mają najczęściej po kilka kondygnacji, zwielokrotnionych optycznie okazałymi gzymsami i pilastrami.

Elementami zdobnymi są często rzeźbione postaci ludzkie, które zawsze są w ruchu. We wnętrzach stosuję się wielorakość tkanin, sztukaterie, wiele detali jest złoconych. Barok jest ogólnie stylem niejednorodnym, bogatym, często z przerysowaną linią detali i niepokojącą formą. Ogromne znaczenie dla tego okresu ma operowanie światłem, dlatego bardzo starannie wybierano lokalizację budynków. W końcowej fazie trwania barok przeradza się stopniowo w rokoko, jednakże ten trend ma większe odzwierciedlenie w wystrojach i dekoracji wnętrz niż dla budownictwa. Rokoko stawia raczej na lekkość i wdzięk, ale z zastosowanie symboli zmysłowych, stąd ogromna popularność purpury w tym okresie.

Architektura renesansu odzwierciedla ówczesne dążenie do oświecenia, oraz wyraźnie odcina się od sztywnego stylu gotyckiego. Charakteryzuję się dużym rozmachem i nawiązaniem do starożytności. Wyzwoliwszy się od wpływów religijnych, architekci renesansu zdobyli większe pole do wyrażania kreatywności i nowatorskich rozwiązań. W dobie renesansu na style budownictwa przełożyła się filozofia uwielbienia dla tego, co ziemskie a nie duchowe. Symbolicznie tę epokę zapoczątkował Filippo Brunelleschi, florencki rzeźbiarz i architekt, który stworzył kopułę Katedry we Florencji. Cechami wyróżniającymi budynki była zwartość planu i harmonia. Podkreślano związanie budowli z ziemią.

W kompozycji zaczęły, w przeciwieństwie do gotyku, obowiązywać linie poziome. Uwydatniano szczegóły detali, takich jak schody, balustrady czy gzymsy. Zabudowania renesansowe z dalszej perspektywy dają wrażenie nieznacznie wygiętych łuków. W architekturze zarówno sakralnej, jak i świeckiej duże powierzchnie sklepień dają możliwość stosowania fresków, których największy rozwój przypada właśnie na ten okres. Architekci zaczęli zwracać uwagę na współistnienie różnych budowli i ich wzajemnie dopasowanie, można to zjawisko nazwać początkami architektury krajobrazu. We Florencji zaczyna się kształtować nowa forma budownictwa służącego najbogatszym mieszkańcom miast. To zamki na planie kwadratu, z okolonym arkadami wewnętrznym dziedzińcem. Jeżeli lokalizacja budynku była dogodna, najczęściej łączono pałacyki z parkami.

Gotyk powstał w XII wieku we Francji, a jego nazwa została stworzona w wieku XV. Można stwierdzić, że okres ten w architekturze trwał do XVI w. Ponieważ wieki średnie upływały pod przeogromnym wpływem chrześcijaństwa, więc największy nacisk kładziono na wyeksponowanie kościołów. Z tego względu budownictwo sakralne tamtych czasów jest doskonałym przykładem architektury gotyckiej. W zamierzeniu twórców budowla taka miała w doskonały sposób symbolizować naturę boską i oddawać jej uwielbienie. W przeciwieństwie do stylu romańskiego budynki nabrały lekkości, były wydłużane w kierunku pionowym. We wnętrzach stosowane misterne i delikatne detale, okna wyposażano w witraże, by gra barw światła wzmagała atmosferę uduchowienia. Stropy były niezwykle wysokie, aby wchodzący automatycznie kierowali wzrok ku górze. Budowle obronne zyskały w tym okresie na znaczeniu.

W ramach ich udoskonalania mury obronne wykańczano blankami i hurdycjami, wyposażonymi w otwory strzelnicze. Osady otaczano fosami, dzięki którym jedynym połączeniem z warownią był most zwodzony. Buduje się barbakany i ratusze miejskie, gdzie pierwotnie lokowano miejskie zbrojownie. Po jakimś czasie zaczęły powstawać osobne pomieszczenia do tego celu, zwane arsenałami. Polskim przykładem gotyckiej architektury warownej może być Zamek w Malborku. W zakresie budynków sakralnych jednym z bardziej znanych jest Kościół archiprezbiterialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, zwany także kościołem Mariackim. Znajduje się on na Rynku Głównym w Krakowie.

W roku 1000, który zdawał się być przełomowy dla ludzkości, na szeroką skalę zaczęto wznosić kościoły. W tym okresie architektura sakralna odegrała bardzo znaczącą rolę w kształtowaniu nowego stylu architektonicznego, zwanego romańskim. Okres ten ma bardzo płynne, trudne do określenia granice. Występował w różnych krajach, niekoniecznie w tym samym czasie. Trudno określić moment jego rozpoczęcia, bowiem moment wyewoluowania się go ze stylu wczesnochrześcijańskiego był długi, powolny i następował stopniowo. Schyłek stylu romańskiego zaczął się we Francji już w XII wieku, natomiast w innych krajach zachodniej Europy trwał jeszcze niemal wiek. Kościoły budowane w tym okresie pełniły funkcję nie tylko sakralną, ale służyły lokalnym społecznościom, jako budowle obronne.

Dla tych celów właśnie zaczęto stosować kamień jako materiał budowlany, budynki projektować w formie zwartej bryły z wąskimi oknami. Na styl romański znaczny wpływ miała architektura klasyczna, a swoim zasięgiem objął on terytoria znacznie wykraczające poza Europę. Dzięki krucjatom zawitał nawet do Syrii i Palestyny. Cechami charakterystycznymi dla tego okresu była addycyjność brył i separatyzm wnętrz. Budynki stawiane były na ogół na planie wielokrotności kwadratów, a poszczególne ich pomieszczenia wyraźnie od siebie oddzielano. Pod wpływem architektury starożytnej używano dużej ilości kolumn. Dość znaną sakralną budowlą utrzymana w stylu romańskim jest kościół św. Andrzeja w Krakowie, przy ulicy Grodzkiej.